บทบาทของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดและสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ ภายหลังการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไปองค์การบริหารส่วนจังหวัด

Abstract

การถ่ายโอนภารกิจของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ส่งผลกระทบต่อบทบาทหน้าที่ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) และสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ (สสอ.) การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบของบทบาทที่พึงประสงค์ของ สสจ. และ สสอ. ที่มีการถ่ายโอน รพ.สต. ไป อบจ. รวมทั้ง การสังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบาย ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสาน รวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างและแนวทางการสนทนา กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้บริหารกระทรวงสาธารณสุขผู้มีอำนาจในการจัดการด้านนโยบายสาธารณสุขจังหวัด นายอำเภอ สาธารณสุขอำเภอและผู้ที่ปฏิบัติงาน ณ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอในพื้นที่ 8 จังหวัดที่เป็นตัวแทนแต่ละภาค รวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณด้วยแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา สังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายจากการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิงคุณภาพ และประชุมสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ ผลการศึกษา พบว่า บทบาทของทั้งสองส่วนราชการมีการปฏิบัติงานตามอำนาจหน้าที่ในขอบเขตรับผิดชอบเหมือนเดิม แต่ต้องปรับบทบาทและรูปแบบวิธีการปฏิบัติงานใหม่เพื่อแก้ปัญหาจากผลกระทบของการถ่ายโอน 1) ระยะเปลี่ยนผ่านสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดดำเนินการตามบทบาทหน้าที่เดิมและดำเนินการตามพระราชบัญญัติระบบสุขภาพปฐมภูมิ พ.ศ. 2562 รวมทั้งเป็นพี่เลี้ยงของสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ เพื่อเตรียมความพร้อมและส่งเสริมสมรรถนะของ สสอ. เพื่อเป็นสำนักวิชาการ ส่วน สสอ. ต้องมีการปรับบทบาทหน้าที่ ทั้งนี้ต้องมีการปรับบทบาทหน้าที่ที่กำหนดในกฎกระทรวง และ 2) ระยะถ่ายโอนสมบูรณ์ สสจ. มีอำนาจหน้าที่เดิม ตามกฎกระทรวง รวมทั้งควรมีการปรับเพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนบทบาทของสสอ. ที่จะยกระดับเป็นสำนักวิชาการและเป็นผู้ประเมินในการประเมินมาตรฐานคุณภาพบริการสุขภาพปฐมภูมิของทุกภาคส่วนและการพัฒนางานคุ้มครองผู้บริโภค ทั้งนี้สำนักงานสาธารณสุขอำเภอต้องยกระดับบทบาทหน้าที่เป็นสำนักวิชาการและพัฒนาสมรรถนะการให้คำปรึกษาและให้ข้อมูลสารสนเทศเชิงประจักษ์ มุ่งเน้นการเป็นผู้ประเมินมาตรฐานคุณภาพบริการระดับปฐมภูมิของทุกภาคส่วนในเขตพื้นที่อำเภอและพัฒนาระบบการคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ