บทคัดย่อ
การศึกษาภาคตัดขวางนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพและปัจจัยที่เกี่ยวข้องของประชาชนในจังหวัดสตูล กลุ่มตัวอย่าง 1,928 คน อายุ 15 ปีขึ้นไป เก็บข้อมูลผ่านแบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ (general health literacy scale for Thais) Cronbach’s alpha 0.968 โดยการสำรวจออนไลน์ระหว่างเดือนมิถุนายน-กันยายน พ.ศ. 2567 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติอนุมาน (independent t-test, one-way ANOVA, chi-square test) ผลการศึกษาพบว่าประชาชนในจังหวัดสตูลส่วนใหญ่ (ร้อยละ 49.0) มีระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับพอใช้ได้ โดยมีคะแนนเฉลี่ยรวม 177.45 (SD = 32.24) จากคะแนนเต็ม คะแนนปัจจัยส่วนบุคคลที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< 0.05) กับความรอบรู้ด้านสุขภาพ ได้แก่ ภูมิลำเนา, พื้นที่อยู่อาศัย (ใน/นอกเขตเทศบาล), เพศ, อายุ, ระดับการศึกษา, อาชีพ, ความเพียงพอทางเศรษฐกิจ และความรู้สึกต่อสุขภาพของตนเอง ในขณะที่ปัจจัยด้านสถานภาพ และโรคประจำตัวไม่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับความรอบรู้ด้านสุขภาพ จากผลการศึกษานี้ ชี้ให้เห็นว่า กลุ่มผู้สูงอายุ ผู้มีสถานะทางเศรษฐกิจต่ำ ผู้ที่มีระดับการศึกษาต่ำ และกลุ่มผู้อาศัยนอกเขตเทศบาล มีแนวโน้มที่จะมีความรอบรู้ด้านสุขภาพต่ำกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ความเหลื่อมล้ำนี้ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นในการกำหนดนโยบายและมาตรการเชิงรุก เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนกลุ่มดังกล่าวสามารถเข้าถึง ทำความเข้าใจ และนำข้อมูลสุขภาพไปใช้ในการตัดสินใจดูแลสุขภาพตนเองได้อย่างมีประสิทธิผล
บทคัดย่อ
This cross-sectional study aimed to investigate the health literacy levels and associated factors
among the people of Satun. The sample comprised 1,928 individuals aged 15 years and older. Data were
collected online from June to September 2024 using the general health literacy scale for Thais (Cronbach’s alpha 0.968). Descriptive and inferential statistics, including independent t-tests, one-way ANOVA,
and chi-square tests, were used for data analysis. The findings revealed that the majority of Satun residents
(49.0%) exhibited a fair level of health literacy, with a mean score of 177.45 (SD = 32.24) out of 235 full
score. Personal factors that were significantly associated with health literacy (p<0.05) were: place of
residence (district), residential area (municipal/non-municipal), gender, age, education level, occupation,
economic adequacy, and health perceptions. In contrast, marital status and the presence of chronic
diseases were not found to be statistically significant factors. The findings indicated that older adults,
individuals with low socioeconomic status, those with a low level of education, and residents living in
non-municipal areas have a tendency to possess lower health literacy compared to other groups (p<0.05).
This disparity highlights the urgent need to establish proactive policies and measures to empower lower
health literate populations to effectively access, understand, and utilize health information for self-care.
