การประเมินบริการปฐมภูมิของประเทศไทยจากมุมมองของผู้ให้บริการ

Abstract

บริการปฐมภูมิเป็นกิจกรรมสำคัญในการปฏิรูประบบสุขภาพของประเทศ แต่จนถึงปัจจุบันยังไม่มีการประเมินอย่างเป็นรูปธรรมในประเทศไทย การศึกษานี้จึงดำเนินขึ้นเพื่อประเมินบริการปฐมภูมิของประเทศไทย จากมุมมองของผู้ให้บริการในพื้นที่ ด้วยแบบสอบถามของ Barbara Starfield ซึ่งเคยใช้ในการประเมินเปรียบเทียบบริการปฐมภูมิของประเทศต่างๆ โดยแจกแบบสอบถามให้ผู้บริการ 77 คน จาก 13 จังหวัดโรงพยาบาลในเครือข่าย ที่ร่วมการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ใน "โครงการบริการประทับใจ ไร้ความแออัด พัฒนาเครือข่าย" ในวันที่ 17-18 กรกฎาคม 2550 โดยให้คะแนน 9 คุณลักษณะของบริการปฐมภูมิ มีผู้ตอบแบบสอบถาม 41 คน จาก 9 จังหวัด อัตราการตอบกลับร้อยละ 53.25 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา จากการศึกษาพบว่า (1) ทรัพยากรยังไม่ได้รับการจัดสรรตามความจำเป็นของสุขภาพประชาชนที่แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่ แม้จะมีมาตรการพิเศษเพื่อผู้ที่ขาดโอกาสอยู่บ้าง, (2) ความเพียงพอของเครื่องมือและอุปกรณ์การแพทย์ ยังคงเป็นปัญหาสำหรับผู้บริการในบางภูมิภาค, (3) การเข้าถึงบริการเบื้องต้นต้องพบกับผู้บริการปฐมภูมิก่อนที่จะได้รับการดูแลอื่นๆ โดยส่วนใหญ่ไม่ต้องมีส่วนร่วมจ่ายค่าบริการสุขภาพ (4) ผู้ป่วยส่วนใหญ่ได้รับการดูแลโดยแพทย์ พยาบาล หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุขทีมเดิมทุกครั้ง เนื่องจากมีนโยบายที่กำหนดให้ประชาชนขึ้นทะเบียนกับผู้ให้บริการในพื้นที่ที่กำหนด และประกันว่าจะมีแพทย์และพยาบาลที่หน่วยบริการเพียงพอ (5) บริการปฐมภูมิมีความครอบคลุมค่อนข้างดี แต่มีบริการที่ยังไม่ครอบคลุม, และ (6) การประสานบริการ, การยึดครอบครัวเป็นศูนย์กลาง และการมีส่วนร่วมของชุมชน อยู่ในเกณฑ์ดี