บทคัดย่อ
นโยบายประกันสุขภาพถ้วนหน้าของรัฐบาลได้ผนวกการปฏิรูประบบบริการสุขภาพสำคัญสองประการคือการ บริหารจัดการการคลังระบบบริการสาธารณสุขและการสร้างความเข้มแข็งของระบบบริการปฐมภูมิจึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่นโยบายดังกล่าวจะมีผลกระทบต่อสถานพยาบาลและระบบบริการสาธารณสุขโดยรวม การศึกษานี้มุ่งศึกษาผลกระทบของนโยบายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าต่อระบบบริการสาธารณสุขไทยในประเด็นผลกระทบต่อสถานะการเงินของสถานพยาบาลและการจัดบริการ โดยเป็นการวิเคราะห์ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลทุติยภูมิเป็นหลักประกอบด้วย เอกสารโครงการและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ข้อมูลรายงานของสถานพยาบาล การสำรวจอนามัยและสวัสดิการครัวเรือน และการสำรวจความคิดเห็นของผู้ให้และผู้รับบริการระหว่างปี 2547 ถึง 2549 นโยบายประกันสุขภาพถ้วนหน้ามีผลกระทบต่อระบบบริการสาธารณสุขค่อนข้างมากทั้งในด้านการงินและระบบบริการ การได้รับงบประมาณจำกัดของโครงการและหลักเกณฑ์การจัดสรรเงินของกระทรวงสาธารณสุขที่เปลี่ยนจากการจัดสรรตามปัจจัยด้านอุปทานเป็นการจัดสรรตามปัจจัยด้านอุปสงค์มีผลทำให้จังหวัดและโรงพยาบาลที่มีบุคลากรมากเมื่อเทียบกับจำนวนประชากรได้รับงบประมาณลดลง และมีผลกระทบต่อสภาพคล่องด้านการเงินของสถานพยาบาลภายใต้งบประมาณที่ไม่เพียงพอ หลักเกณฑ์การจัดสรรที่เปลี่ยนไปเป็นการโยกปัญหาจากพื้นที่หนึ่งไปยังอีกพื้นที่หนึ่ง การให้หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าแก่ประชาชนทำให้อุปสงค์ต่อบริการเพิ่มขึ้นและภาระงานที่เพิ่มขึ้น ขณะเดียวกันการให้สถานพยาบาลปฐมภูมิเป็นด่านหน้าในการให้บริการก็โยกการใช้บริการไปยังโรงพยาบาลชุมชนและสถานีอนามัยเพิ่มขึ้น การมีงบประมาณและบุคลากรที่มีศักยภาพมากขึ้นไปให้บริการที่ศูนย์สุขภาพชุมชนและสถานีอนามัยทำให้คุณภาพบริการดีขึ้น อย่างไรก็ดีการได้รับงบประมาณไม่เพียงพอและการ ชะลอด้านการลงทุนอย่างต่อเนื่องในช่วงที่ผ่านมาอาจส่งผลด้านลบต่อคุณภาพบริการของสถานพยาบาลในระยะยาว
บทคัดย่อ
The Universal Coverage policy has incorporated two major reform elements,
financial management reform and strengthening primary care which inevitably
affects health service delivery system in Thailand. This paper was aimed
to review implications of the Universal Coverage policy on service delivery system
in terms of financial implications and service provision. Review of secondary
data was the method adopted to explore the implications and the study was
conducted during 2004 - 2006.
The result revealed that the Universal Coverage scheme had a great impact
on the service delivery system. Inadequate funding in addition to change
of allocation criteria from supply-based allocation to demand-based allocation,
per capita, had great financial implications on hospitals. Big hospitals, for example,
regional and general hospital, and hospitals with relatively high concentration
of health personnel incurred financial deficit in the first year when salaries
were included in the capitation. However, the problem had been shifted
from regional and general hospitals to community hospitals and those hospitals
in the Northeast when salaries were removed from the capitation in the following
years. Change of criteria of allocation out of inadequate funding was inevitably
shifted the problem from one to another. Providing universal coverage of
health insurance apparently increased demand for care and burden of work.
Strengthening primary care policy drove more service utilization toward community
hospitals and health centers. Mobilizing doctors or professional nurses
to provide care in primary care units and health centers improved overall quality
of care. However, inadequate funding and stagnation of investment budgets
may have negative consequences on quality of care in the long run.
The Universal Coverage policy has incorporated two major reform elements,
financial management reform and strengthening primary care which inevitably
affects health service delivery system in Thailand. This paper was aimed
to review implications of the Universal Coverage policy on service delivery system
in terms of financial implications and service provision. Review of secondary
data was the method adopted to explore the implications and the study was
conducted during 2004 - 2006.
The result revealed that the Universal Coverage scheme had a great impact
on the service delivery system. Inadequate funding in addition to change
of allocation criteria from supply-based allocation to demand-based allocation,
per capita, had great financial implications on hospitals. Big hospitals, for example,
regional and general hospital, and hospitals with relatively high concentration
of health personnel incurred financial deficit in the first year when salaries
were included in the capitation. However, the problem had been shifted
from regional and general hospitals to community hospitals and those hospitals
in the Northeast when salaries were removed from the capitation in the following
years. Change of criteria of allocation out of inadequate funding was inevitably
shifted the problem from one to another. Providing universal coverage of
health insurance apparently increased demand for care and burden of work.
Strengthening primary care policy drove more service utilization toward community
hospitals and health centers. Mobilizing doctors or professional nurses
to provide care in primary care units and health centers improved overall quality
of care. However, inadequate funding and stagnation of investment budgets
may have negative consequences on quality of care in the long run.
