บทคัดย่อ
จังหวัดกาญจนบุรีเป็นหนึ่งในจังหวัดชายแดนที่มีประชากรต่างด้าวอาศัยอยู่หนาแน่น ทำให้โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนาซึ่งเป็นโรงพยาบาลประจำจังหวัดต้องให้การดูแลรักษาผู้ป่วยต่างด้าวจำนวนมากมาอย่างต่อเนื่อง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาสถานการณ์และผลกระทบของการให้บริการผู้ป่วยต่างด้าวต่อระบบบริการและค่าใช้จ่ายของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา โดยเป็นการศึกษาเชิงปริมาณของผู้ป่วยต่างด้าวที่มารักษาในโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนาทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน ในปีงบประมาณ 2560 เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ ใช้แบบสอบถามและการสืบค้นข้อมูลการมารับบริการย้อนหลัง สุ่มตัวอย่างตามสะดวก มีผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งหมด 519 คน ประกอบด้วยผู้ป่วยนอก 412 คนและผู้ป่วยใน 107 คน โดยในกลุ่มผู้ป่วยนอก 412 คน มี 305 คนที่มารับบริการผู้ป่วยนอกอย่างเดียว และมี 107 คนที่เคยมีประวัติการนอนโรงพยาบาลในช่วงปีที่ผ่านมา ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยนอกร้อยละ 18.4 และกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยในร้อยละ 38.3 ไม่มีสิทธิประกันสุขภาพ เมื่อจำแนกผู้ป่วยตามกลุ่มโรคที่มีต้นทุนสูงที่สุดพบว่า ผู้ป่วยกลุ่มโรคมะเร็งมีสัดส่วนสูงที่สุดในกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยนอก [63,459 บาทต่อคนต่อปี (SD 82,872)] และกลุ่มผู้ป่วยโรคติดต่อมีสัดส่วนสูงสุดในกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยใน [43,100 บาทต่อครั้ง (SD 53,384)] ในแง่ต้นทุนค่ารักษาพยาบาลและค่ารักษาพยาบาลตามราคาโรงพยาบาล ผู้ป่วยนอกมีต้นทุนเฉลี่ย 15,757 บาทต่อคนต่อปี ผู้ป่วยในมีต้นทุนเฉลี่ย 35,280 บาทต่อคนต่อครั้ง ของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา โรงพยาบาลสมุทรสาคร โรงพยาบาลกระทุ่มแบน และโครงการวิจัย ค่าน้ำหนักสัมพัทธ์ของค่าใช้จ่ายมากกว่าเท่ากับ 2 หน่วยของโรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา โรงพยาบาลสมุทรสาคร โรงพยาบาลกระทุ่มแบน และโครงการวิจัย ร้อยละ 19.2, 5.3, 2.4, และ 23.4 ตามลำดับ ค่าน้ำหนักสัมพัทธ์ของค่าใช้จ่ายมากกว่าเท่ากับ 4 หน่วย ร้อยละ 5.8, 1.9, 1.2, และ 3.7 ตามลำดับ 5 อันดับสูงสุดของกลุ่มโรคผู้ป่วยนอก คือมะเร็ง การบาดเจ็บ โรคไม่ติดต่อ ทารกแรกเกิดที่มีปัญหา และการฝากครรภ์และการคลอด ตามลำดับ 5 อันดับสูงสุดของฝ่ายการแพทย์ที่รับผู้ป่วยใน ได้แก่ อายุรกรรม ศัลยกรรม สูติกรรม ศัลยกรรมกระดูกและกุมารเวชกรรม ตามลำดับ ข้อมูลการศึกษานี้ เป็นตัวอย่างที่สนับสนุนให้มีการพิจารณาเชิงนโยบายเพื่อแก้ปัญหาภาระค่าใช้จ่ายของโรงพยาบาลในจังหวัดชายแดน เช่น การเสนอนโยบายความร่วมมือกับประเทศเพื่อนบ้านในการพัฒนาขีดความสามารถของสถานพยาบาล การทบทวนราคาบัตรประกันสุขภาพต่างด้าวของกระทรวงสาธารณสุขให้เหมาะสมกับต้นทุนการรักษาพยาบาล และที่สำคัญควรมีนโยบายปรับการจัดสรรงบประมาณชดเชยให้แก่สถานพยาบาลในกรณีที่ดูแลคนต่างด้าวและไม่สามารถเรียกเก็บค่าใช้จ่ายได้เพียงพอ
บทคัดย่อ
Kanchanaburi province borders with Myanmar and a large number of migrants are cared for at
Phaholpolpayuhasena Hospital. Financial expenses in providing care to migrant patients were analyzed.
The study population was inpatients and outpatients at the hospital during fiscal year 2017. Data collection
techniques involved a questionnaire, interviews and document reviews of medical records for the
previous year. A convenience sampling method was employed. Total sample size was 519 (412 outpatients
and 107 inpatients). Of the 412 outpatients, 305 had no admissions during the previous year, while 107
had been admitted in the hospital. The results showed that 18.4% of the outpatients and 38.3% of the
inpatients were not medically insured. When classifying patients according to the most costly disease
group, cancer comprised the highest proportion in the outpatient sample at 63,459 (SD 82,872) baht per
person per year. For communicable diseases, the largest group in the inpatient sample cost 43,100 (SD
53,384) baht per person per year. Costs of medical treatment and expenses, as quoted by the hospital,
were averaged at 15,757 baht per person per year for outpatients, with inpatients at 35,280 baht per stay.
Results from focus group discussions with various stakeholders showed that expenditures of Phaholpolpayuhasena
Hospital, Samutsakhon Hospital, Krathumbaen Hospital, and this research study in terms
of relative weight greater than or equal to 2 units were 19.2%, 5.3%, 2.4% and 23.4%, respectively, while
in terms of relative weight greater than or equal to 4 units were 5.8%, 1.9%, 1.2% and 3.7%, respectively.
The top 5 outpatient diseases were cancer, trauma, non-communicable diseases, neonatal problems,
and obstetrics, while the top 5 inpatient medical departments which admitted high numbers of migrant
patients were medicine, surgery, obstetrics, orthopedics, and pediatrics, respectively.
Results can be used to formulate a support policy to mitigate the cost burdens incurred by hospitals
in border provinces. A policy of cooperation with neighboring countries should be proposed by the
Ministry of Public Health to develop adequate medical facility capacities and also review the cost of the
health insurance card scheme for migrants to reflect the cost of medical treatment. Most importantly, a
policy should be implemented to adjust budget allocations to border province hospitals to cover the
cost of treating migrant patients.
